06 dec Concentratie verbeteren? Veroorzakers, gevolgen en tips
Concentratie, voor de één lastiger dan voor de ander. Hoe ga jij om met concentratie, hoe komen ‘problemen’ tot stand en wat kun jij doen om jouw concentratie(boog) te verbeteren? Let’s dive in!
‘’Voor mij heeft mediteren een hele mooie rol gespeeld in het verbeteren van m’n concentratievermogen. Het afdwalen van gedachtes is iets heel natuurlijks en zal iedereen herkennen – of je nu mediteert of niet.’’ Later in dit artikel zal ik hier verder op ingaan, ik noem het hier vooral omdat dit iets is waarbij ik in eerste instantie (toen ik begon met mediteren) niet direct de link had gelegd met concentreren of concentratie.
Wat is concentratie?
Concentratie geeft aan wat voor jou de mogelijkheid is om je te focussen op een taak. Een andere manier om concentreren uit te leggen is het houden van je aandacht op het moment dat je iets aan het doen bent.
Om het overzichtelijk te houden, gaan we voor één zin die concentratie omschrijft: ‘’de gerichte aandacht op het volbrengen van één taak of handeling zonder daarbij afgeleid te raken’’.
Als je aan concentratie denkt, zul je snel op het woord afleiding komen. In het vervolg van dit artikel kijken we naar oorzaken van problemen met concentreren en lichten we enkele potentiële gevolgen toe. Uiteraard gaan we ook in op een aantal tips die jou kunnen helpen om jouw vermogen om te focussen, je aandacht ergens bij te houden, te verhogen of te verbeteren.
Wat veroorzaakt problemen met de concentratie?
Tja, redenen voor concentratieverlies, deze lijst is wellicht wel eindeloos. Laten we echter de focus erbij houden en kijken naar een aantal veel voorkomende redenen.
Concentratieverlies kan veroorzaakt worden door verschillende factoren. Dit zijn zowel interne als externe factoren.
Interne factoren voor concentratieverlies
I. ADHD Dit is een van de bekendste veroorzakers voor het maar in beperkte mate kunnen concentreren. ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, of in het Nederlands een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Je reageert van nature (veel) snel(ler) op prikkels waardoor je constant door van alles wordt afgeleid. Het is voor jou dus heel lastig om de focus te houden, omdat er steeds wat in je gezichtsveld komt of op een andere manier je aandacht grijpt.
II. I like it Hoe leuk vind jij de taak waar je je op dient te concentreren? Indien je ergens gewoon echt geen zin in hebt of motivatie voor hebt, kan het goed zijn dat je je lastig kunt concentreren.
Externe factoren voor concentratieverlies
I. Afleiding Wat zijn voor jou standaard afleidingen? Social Media-meldingen, vrienden die ineens aan komen waaien, een voetbalwedstrijd die bezig is of een keuken die vies is (tip: lees artikel Uitstelgedrag). Dit zijn zaken die goed zijn voor jou om eens bij stil te staan. Zodra je hier weet van hebt, kun je je er tegen bewapenen.
II. Zorgen Heb je zorgen in het leven? Financieel, relationeel, qua woonsituatie of op een ander vlak in je leven. Het is goed mogelijk dat dit jouw concentratie verstoort want je wordt er constant aan herinnert. Indien dit het geval is, kan het dus oprecht lonen om hier mee aan de slag te gaan.
III. (te) moeilijk Is de taak die je moet doen te moeilijk? Dit kan slecht werken voor de motivatie, waardoor jij je ook maar lastig kunt concentreren.
IV. Alcohol Wellicht klinkt dit heel flauw, ik wilde ‘m echter nog niet onbenoemd laten: een kater. Alcoholgebruik kan zeker leiden tot een (flink) verminderde concentratie.
V. Slaaptekort Ook bij een slaaptekort is de kans groot dat jouw verlaagde energie ervoor zorgt dat je je minder goed kunt focussen, waardoor jouw concentratie dus een stuk lager is.
Wat zijn de gevolgen van concentratieverlies?
Concentratieverlies kan tal van gevolgen met zich meebrengen. Zowel op kleine als grote schaal zijn er mogelijke effecten op jou van toepassing, waar de ene situatie totaal niet te vergelijken is met de andere.
I. Leerachterstand Kinderen die op jonge leeftijd concentratieproblemen ervaren, kunnen flink achterop gaan lopen bij hun klasgenoten, wat potentieel een leerachterstand oplevert. Dit kan natuurlijk hele flinke gevolgen hebben (zowel negatief als (iets) positief, waar de leerling in een traject kan belanden wat beter aansluit op zijn/haar capabilities).
II. Frustraties Zowel voor kinderen zoals hierboven beschreven als voor anderen die kampen met problemen met concentreren liggen frustraties op de loer, met potentieel motivatieverlies tot gevolgen (de gedragsproblemen waar je dikwijls over leest wil ik even laten voor wat ze zijn).
III. Vergeetachtigheid Als we inzoomen op meer de praktische kant van de negatieve gevolgen van concentratieverlies, denk ik zelf direct aan vergeetachtigheid. Of het nu een gesprek is met een vriend(in), je leest een boek of kijkt het nieuws, zodra jij je minder goed kunt focussen of concentreren ligt vergeetachtigheid natuurlijk op de loer. Het is aan jou om een manier te vinden die voor jou werkt, waarbij je opgedane informatie beter kunt onthouden (let op: onthouden betekent niet dat je alles maar letterlijk in je hoofd houdt, er zijn tal van manieren om informatie te onthouden).
IV. Chaotisch Een ander gevolg van het hebben van een lage mate van focus kan zijn dat je iemand heel chaotisch is/wordt. Vaak weet je niet goed wat je van plan was te doen of wat jou net verteld is en heb je meer moeite (minder discipline) om regels te volgen – vanwege o.a. het simpele feit dat je niet goed weet wat deze zijn omdat je niet goed hebt opgelet.
Tips voor het verbeteren van jouw concentratie
Laten we na de veroorzakers en gevolgen van concentratieverlies vooral eens kijken naar de leukere kanten. Wat zijn nou tips die jij kunt toepassen om toe te werken naar een betere concentratie.
I. Meditatie Voor mij heeft mediteren een hele mooie rol gespeeld in het verbeteren van m’n concentratievermogen. In de inleiding noemde ik dit al. Toen ik ooit begon met mediteren, wist ik niet precies waar ik dit voor deed. Op een gegeven moment ben ik gaan merken dat ik tijdens het mediteren regelmatig afdwaalde qua gedachten. Dit is echter iets wat je gewoon kunt trainen, proberen (zeker als je vaak/vaker mediteert) om steeds langer je focus te houden (op je adem te focussen of aan ‘niets’ te denken). Ik merkte zelf dat het steeds makkelijker werd om m’n focus te houden en niet in tal van gedachtes af te dwalen (dit is overigens helemaal niet slecht – vaak zelfs goed). Dit was voor mij een goede manier om ook aan m’n concentratievermogen te werken, wat ik vervolgens gebruik als ik in m’n focusblokken zit.
II. Noteren Iets wat mij ook heel erg heeft geholpen is opschrijven. Ikzelf schrijf 2-3 x per week in m’n dagboek wat voor een flink grotere focus zorgt als ik mensen ontmoet. Ik weet immers dat ik de informatie die ik met hen uitwissel (vooral wat zij vertellen) later nog moet opschrijven, dus in die zin is het opschrijven voor mij de stok achter de deur die voor een concentratie zorgt. Dit heeft voor mij zo’n groot verschil gemaakt!
III. Slapen Genoeg slaap, klinkt simpel maar het is echt zo. Ik hecht zoveel waarde aan m’n slaap want als ik energiek opsta en aan m’n dag begin, is het zoveel makkelijker me te concentreren en informatie tot me te nemen. Hoe is jouw slaappatroon?
IV. Vermijd afleiding Focus en geen afleiding: de definitie van concentreren, wel goed om op in te zoomen. Om te focussen kan het voor jou goed zijn om je te richten op jouw planning, de werkplek en in welke mate afleiding jouw proces kan verstoren. The obvious one is natuurlijk meldingen op je telefoon – of je telefoon überhaupt (heb je m’n artikel over Telefoongebruik in de ochtend gelezen?). Weet jij waar jij door wordt afgeleid? Is dit een tikkende klok, een slordig bureau of de wetenschap dat er nog een rol koekjes in de kast ligt? Dit kan ook zijn dat je partner in huis is of de zoektocht naar net dat ene goedkope vliegticket (wat je constant wilt checken). Weet wat bij jou de oorzaak is van concentratieverlies (investeer hier eens tijd in om te achterhalen, dit kan je zoveel opleveren!) en bewapen jezelf er tegen.
V. Beweeg! Bewegen komt in tal van studies naar voren als een prestatie bevorderende oefening aangaande jouw concentratievermogen. Dit komt o.a. door een betere bloedsomloop, wat ervoor zorgt dat jouw hersenen worden voorzien van extra energie. Ook op de lange termijn zijn er voordelen. Als jij goed in je vel zit kan dit een (zeer) positieve werking hebben op jouw mentale gemoedstoestand, wat jou weer meer rust geeft en minder zorgen, waardoor het concentreren beter te doen is.
VI. Structuur Ik heb het vaak over structuur, waar ik inzoom op onderwerpen als: productiviteit, plannen, timemanagement, discipline en motivatie en het werken met doelen. Dit zijn allemaal zaken die het voor jou makkelijker kunnen maken om te focussen. Op mijn website en via mijn Social Media kanelen publiceer ik hier heel veel over.
VII. Tech Het is ook goed om eens in te zoomen op de technologie die jij gebruikt. Er zijn tal van timers die je kunt gebruiken om jouw (werk)dagen te plannen en om in blokken te werken. Weet jij wat de tijdsduur is waarop jij in je beste focus zit en dus het productiefste kunt werken? Denk ook aan muziek, want er zijn tal van afspeellijsten met muziek die (bewezen) goed kunnen werken om te focussen.
VIII. Water Drink water en ga een vochttekort tegen, wat eigenlijk prima in het lijstje kan staan van factoren die bijdragen aan concentratieverlies. Er zijn tal van studies die hebben aangetoond dat het drinken van te weinig water op een dag een aantal gevolgen kan hebben, waaronder moeheid en concentratieverlies. Dit is voor mij ook een van de redenen dat ik elke ochtend 0.5 – 1L water probeer te drinken, als onderdeel van m’n ochtendroutines.
Hieronder nog een leuk animatiefilmpje van de TU Delft over concentratie
No Comments